Stress in zelforganiserende teams

De gouden tip om dit te voorkomen

Bijna elke organisatie is er mee bezig: zelforganiserende teams. Sneller inspelen op de veranderingen in de markt door professionals zelf hun werk te laten organiseren. Natuurlijk! Dat we daar niet eerder op gekomen zijn! Het is zonde om getalenteerde professionals te vertellen wat ze moeten doen. Laat ze samen met hun collega’s de dagelijkse gang van zaken regelen, zonder dat een manager zich daar mee bemoeit. Dit levert een hoop creativiteit, betrokkenheid en snelheid op. Het klinkt logisch en dat is het ook maar kan de professional hier in de praktijk wel mee omgaan? Is iedereen in staat om deze rol daadwerkelijk te pakken?

Is iedereen in staat om te werken in een zelforganiserend team?

Het antwoord op deze vraag is: Ja. Iedereen is in staat om te werken in een zelfsturend team. Of iedereen het wil is een tweede. De één zal er namelijk meer moeite mee hebben dan de ander. Mensen die extravert zijn, geen blad voor hun mond nemen en goed gedijen bij avontuur en het onbekende, vinden dit fantastisch. Voor de meer introverte professional of manager (teamcoach) die behoefte heeft aan duidelijkheid en structuur, zal het een grotere uitdaging zijn. Is hij om die reden dan ook niet in staat om te werken in zo’n team? Nee, dat niet. Iedereen kan het wel, maar het past niet iedereen. Het vraagt meer van deze professionals en ze krijgen er vaak stress van.

Hoe krijg je iedereen mee?

Wat kun je als organisatie doen om zelforganiserende teams wél te laten slagen? Om iedereen mee te krijgen en hen te ondersteunen bij deze nieuwe manier van werken en denken? Wat kun je doen om stress te reduceren? Wij hebben de gouden tip voor je. Het is eigenlijk heel simpel. Niet persé gemakkelijk maar wel simpel. De sleutel is: het versterken van eigenaarschap. Versterk het eigenaarschap van de organisatie, van de teams en van de professionals en je komt een heel eind.

Klinkt goed eigenaarschap, maar wat houdt dit in?

Wat een fijn woord eigenaarschap. Maar wat betekent dit eigenlijk? Laten we het samen rustig doornemen:

Eigenaarschap van de organisatie
Waar sta je voor? Wat is je core business? Wat is je toegevoegde waarde? Jullie geluid? Jullie missie? Misschien al helemaal helder voor jullie, maar is dat ook helder voor de medewerkers? Weten zij waar ze het voor doen? En jullie klanten? Zijn zij op de hoogte van jullie ware identiteit?

Belangrijke input omdat je op die manier als organisatie een duidelijke plek inneemt in het speelveld. Economisch maar ook maatschappelijk. Je kiest bewust voor een rol en de bijbehorende verantwoordelijkheid. Je staat voor je beslissingen en zet alles in het werk om van toegevoegde waarde te zijn. Dat is hoe je eigenaarschap toont als organisatie. Onmisbaar als je werkt met zelforganiserende teams. Zij moeten immers weten waarom zij bestaan, waar zij aan bijdragen en waar zij onderdeel van zijn. En… goed voorbeeld doet volgen.

Eigenaarschap van de teams
Elk team vervult een bepaalde behoefte binnen het bedrijf. Dit kan zijn meer verkopen realiseren of ondersteuning bieden aan management en medewerkers. Ieder team heeft een op zichzelf staand doel dat in verband staat met de rest van de organisatie.

Het eigenaarschap versterken van teams is niets anders dan een groep mensen ‘accountable’ houden voor het doel waarvoor ze bestaan. Houden ze zich aan de afspraken en het leveren van hun aandeel aan het grote geheel? Alle teamleden zijn hiervoor verantwoordelijk. En hier komt het lastige stuk, ze moeten met elkaar samenwerken om dit te kunnen bereiken. Iedereen doet waar hij goed in is en heeft een rol die bij hem past. Heldere afspraken maken, duidelijke communicatie en reflectie zijn hierbij key.

Eigenaarschap van professionals
Onmisbaar: het versterken van eigenaarschap van professionals. Zij zijn het die uiteindelijk de teams vormen en zo ook de organisatie. Zij hebben contact met de klanten en geven uiting aan de missie van het bedrijf.

Zoals al eerder aangehaald, werken in zelforganiserende teams is niet voor iedereen gemakkelijk. Als je van nature niet zo communicatief vaardig, doelgericht of nieuwsgierig bent, bestaat er de kans dat je stress krijgt van deze nieuwe manier van werken. Geen duidelijke hiërarchie en kader zorgen voor een wankel gevoel. Doe ik het wel goed? Wat wordt er van me verwacht? Ook voor de extraverte professional is dit iets wat speelt.

Wat hier nodig is, is eigenlijk heel simpel. Versterk je eigenaarschap. Kom de afspraken die je maakt na. Niet alleen de afspraken die je met een ander maakt, ook de afspraken die je met jezelf maakt. Kom ze na, niet omdat een manager zegt dat het moet, maar omdat je dit zelf wil! Dit vraagt om een andere houding. Niet afwachten. Niet je afhankelijk opstellen van de omgeving, maar het heft in eigen handen nemen. Als het niet helder is, bespreek het in je team of met je teamcoach. Als iemand anders zijn afspraak niet na komt, ga het gesprek aan. Neem een houding aan van een ‘owner’. Niet klagen, maar reflecteer en onderneem actie. Vergroot je eigen context. Zo lever je een belangrijke en onmisbare bijdrage aan het grote geheel.

Dit vraagt iets anders dan dat je misschien gewend bent. Daarom is het ook niet gek dat er af en toe stress wordt ervaren. Sterker nog, een beetje stress is helemaal niet erg. Het moet alleen niet iets structureels worden. Stress verdwijnt vaak als we het idee hebben dat we weer wat meer controle hebben. Als we weer het gevoel hebben ergens invloed op te hebben. En dat is precies wat een ‘owner’ doet. Hij vergroot zijn invloed. In het begin betekent dit misschien dat je uit je comfortzone moet gaan. Speel er mee. Het is een proces. Stel je op als eigenaar en zie eens wat er gebeurt. Met jezelf, met je omgeving en met je stress. Enjoy the ride!

Geschreven door: Susanne Amoraal